پل خواجو

این پل یکی از پل‌های تاریخی اصفهان است که در شرق سی و سه پل واقع شده است که در انتهاى خیابان کمال اسماعیل اصفهانى و انتهاى خیابان خواجو، است. این پل در دوره صفویه یکی از زیباترین پل های جهان به شمار می رفت.

نامهای قبلی پل خواجو: پل شاه، پل بابارکن الدین، پل حسن بیگ است. پل حسن بیگ ازپل‌های قدیمی در زمان شاه عباس دوم صفوی بوده. در آن زمان به دستور شاه این پل تخریب شده و پل خواجو  درسال 1060 هجری به جای آن بنا شده است. علت نامگذاری پل به نام خواجو آن است که این پل در نزدیکی محله خواجو واقع شده است. درمیانه پل ساختمانی به نام بیگلر بیگی وجود دارد. این مکان برای اقامتگاه موقت شاه و خانوده اش ایجاده شده و در حال حاضر این اقامتگاه وجود دارد. هنر دست نقاشان ایرانی در طاق این مکان خودنمایی می‌کند. به دلیل کاشیکاری‌های  زیبایی که درساخت این پل به کار رفته باعث شده پل خواجو از دیگر  پل‌های اصفهان معروف‌تر شود. در ضلع غربی و شرقی پل ساختمان های وجود دارد که دارای چند اتاق است این اتاق‌ها جایگاه بزرگان و امیرانی بوده که برای تماشای مسابقات قایقرانی و شنا به آنجا می‌آمدند. دیگر اهداف از تأسیس پل ارتباط بین محله خواجو و تخت فولاد و شیراز بوده است.

معماری پل خواجو

به دلیل سبک معماری که در پل خواجو به کار رفته است این پل از شاهکارهای جهانی به حساب می‌آید. پل خواجو از یک طرف، از طریق پله هایی که به تعداد 11 عدد هستند با رودخانه زاینده رود مجاور است، این پل دارای 24 دهانه و دو عدد شیر سنگی در ضلع شرقی‌اش است.

پل به شکلی طراحی شده که توانایی کنترل آب را داشته باشد. در واقع به عنوان یک سد بند مورد استفاده بوده است. کنترل آب به وسیله باز و بسته کردن دریچه هایی بود که برای این امر در نظر گرفته شده بوده است. زمانی که دریچه ها بسته می‌شده آب بالا آمده و از آن آب برای آبیاری زمین‌های بالا دست مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

مهندسی پل خواجو

نکته جالبی که می‌توان در مورد مهندسی پل خواجو به آن اشاره کرد. آن است که هرچه آب بیشتری به پایه های پل برسد استحکام آنها بیشتر خواهد شد. برعکس اگر آب به پایه های پل نرسد باعث از بین رفتن این اثر تاریخی خواهد شد.

داستان شیرهای روی پل

یکی دیگر از جاذبه های پل خواجو وجود دو شیر سنگی در ضلع شرقی پل است. این شیرها نمادی از محافظ زاینده رود و شهر اصفهان به نام سپاهان بختیاری است. منظور از سپاهان بختیاری، سپاهی از قوم بختیار بوده اند که برای شهر اصفهان فداکاری و رشادت‌های فراونی را انجام داده‌اند.

گویی این دو شیر حدود 4 قرن محافظ پل بوده‌اند. پشت این شیرها یک حرف حکاکی شده که نشان دهنده نام سازنده آنها است. یک سری نقشه هایی نیز بر روی این شیرها کشیده شده که نمایانگر ورزش باستانی در شهر اصفهان است. شیرها به گونه‌ای ساخته شده اند که وقتی به آنها نگاه می‌کنید گویی آنها نیز نظاره‌گر شما هستند. چشم‌های آنها مانند گذشته درخشندگی خاصی دارد و همین امر باعث به وجود آمدن افسانه های بسیاری در گذشته شده است. درحال حاضر به دلیل آنکه از این شیر ها به درستی محافظت نشده، پشت آنها صاف و صیقل شده است و به این اثر تاریخی آسیب وارد شده است.

از طرح پل خواجو اصفهان در حدود 200 سال قبل جهت طرح روی جعبه گزهای لقمه ای و آردی انگبینی مظفری استفاده شده است. جهت خواندن مقاله مربوط به خواص گز انگبین - گزانگبین مظفری کلیک نمایید.

پاسکال کوست (1787-1879) نقاش و معمارو خاورشناس، متولد شهر مارسی فرانسه بود. او در زمان محمد شاه قاجار در سال 1220 هجری شمسی به ایران سفر کرد و نقشه هایی از آثار تاریخی ایران رسم کرد. این نقاشی ها و طراحی ها وضعیت بناهای تاریخی ایران در آن زمان را روشن می کند و همچنین نقشه های بناهای از میان رفته در شهر اصفهان (مانند قصر قاجار و کاخ آیینه خانه) ارزش فراوان دارند.